ขยายประธาน คือคำหรือกลุ่มคำที่ทำหน้าที่ขยายประธานของประโยคนั้น คนไทย รุ่นใหม่ ควรมีวินัยในการใช้จ่าย แม่ ของเพื่อนคนนี้ สนิทกับแม่ของฉันมาก คนไทย รุ่นใหม่ในทศวรรษนี้ ต้องเก่งเทคโนโลยี เด็ก ผู้ชาย ๒ – ๓ คน กำลังเล่นฟุตบอลอยู่ในสนาม เด็ก หลายคน กำลังจัดนิทรรศการในห้องประชุม นักเรียน กลุ่มนั้น ได้รับรางวัลเรียนดีจากผู้อำนวยการ เด็ก ๆ ทุกคน ที่นั่งอยู่ในห้องประชุมสวมเสื้อยืดสีชมพู เรือ ลำนั้น กำลังเดินทางไปสร้างฐานขุดเจาะน้ำมันกลางทะเล ๓.
อเนกรรถประโยค หรือประโยคความรวม อเนกรรถประโยค หรือประโยคความรวม หมายถึง เป็นประโยคที่มีเอกรรถประโยคตั้งแต่๒ ประโยคขึ้นไปมารวมกัน โดยมีสันธานตัวใดตัวหนึ่งเป็นบทเชื่อมต่อ อเนกรรถประโยคแบ่งเป็นชนิด ย่อย ตามชนิดของสันธานที่ทำให้เนื้อความแตกต่างกัน 4 ชนิด คือ 2. 1 อันวยาเนกรรถประโยค ได้แก่ อเนกรรถประโยค ที่มีเนื้อความคล้อยตามกัน อาจจะ คล้อยตามกันตามเวลา ตามการกระทำหรือตามสัญญานก็ได้ มักมีสันธานต่อไปนี้ และ….. ก็ แล้ว….. จึง ครั้น….. จึง เป็นต้น ดังตัวอย่างต่อไปนี้ – ผมมาถึงเขาก็ไปพอดี – ครั้นรถไฟออกจากสถานี เขาจึงเดินทางมาถึง – พ่อกับแม่ไปตลาดนัด 2. 2 พยติเรกาเนกรรถประโยค ได้แก่ อเนกรรถประโยคที่มีเนื้อความขัดแย้งกัน สันธานที่ใช้ เชื่อมมีดังนี้ แต่ แต่ทว่า ถึง….. ก็ กว่า…. ก็ เป็นต้น ดังตัวอย่าง – ฉันมีวิชา แต่เขามีทรัพย์ – กว่าเธอจะมาถึงเขากลับไปเสียแล้ว – ถึงหล่อนจะเป็นคนปากร้ายฉันก็ชอบหล่อน 2. 3 วิกัลปา เนกรรถประโยค ได้แก่ อเนกรรถประโยคที่มีเนื้อความให้เลือกเอาอย่างใด อย่างหนึ่ง สันธานที่ใช้เชื่อมมีดังนี้ หรือ มิฉะนั้น ไม่เช่นนั้น เป็นต้น ดังตัวอย่าง – คุณจะกลับบ้าน หรือไปดูภาพยนตร์ – คุณต้องมาสอบปลายภาคไม่เช่นนั้นจะหมดสิทธิ์ได้รับทุนการศึกษา 2.
กรรม คือ คำหรือกลุ่มคำหรือประโยคที่เพิ่มเข้ามารองรับกริยาเรียกหากรรม (สกรรมกริยา) เป็นตัวที่ตอบคำถามว่า "ใคร" หรือ "อะไร" ของกริยาเรียกหากรรม เช่น คนไทยต้องรู้จัก ตนเอง เด็กผู้ชาย ๒ – ๓ คนกำลังเล่น ฟุตบอล อยู่ในสนาม เด็กรุ่นพี่ให้ หนังสือเรียนแก่รุ่นน้อง (ประโยคนี้มีบทกรรม ๒ คำ) เด็กหลายคนกำลังจัด นิทรรศการ ในห้องประชุม นักเรียนกลุ่มนั้นได้รับ รางวัลเรียนดี จากผู้อำนวยการ เพื่อนของนภาพรไปฝึก รำไทย ที่โรงเรียนนาฎศิลป์สัมพันธ์ เถ้าแก่เบิก เงิน มาแจก ลูกน้อง คุณป้าของฉันชอบพรเทพและพรรณีมาก (ประโยคนี้มีบทกรรม ๒ คำ) ๖. ขยายกรรม คือส่วนที่ทำหน้าที่บอกความชัดเจนของบทกรรมว่า บทกรรมนั้นเป็นอย่างไร มีขนาดไหน จำนวนเท่าไร เป็นของใครหรืออยู่ที่ไหน เช่น คนไทยรุ่นใหม่ควรมีวินัย ในการใช้จ่าย เด็ก ๆ ทุกคนที่นั่งอยู่ในห้องประชุมสวมเสื้อยืด สีชมพู ๗. ส่วนเติมเต็ม ได้แก่ส่วนที่ตามหลังกริยาประเภทกริยาต้องเติมเต็ม ซึ่งได้แก่กริยา เป็น เหมือน คล้าย เท่า คือ หรือคำอื่นที่มีความหมายเหมือนกัน เช่น แม่ของเพื่อนเป็น น้องอาจารย์สมศรี สุรีย์หรือแสงดาวเป็น เลขานุการบริษัทของพี่ หมายเหตุ ๑. ส่วนเติมเต็มหรือส่วนประกอบอื่น ๆ บางส่วนของประโยคเช่น ประธาน กรรม ขยายประธาน และส่วนเติมเต็มอาจจะเป็นประโยคก็ได้ ๒.
คนที่ตั้งใจทำงานย่อมประสบความสำเร็จ " ส่วนขยายประธานของประโยคข้างต้นคือข้อใด ก. ความสำเร็จ ข. ย่อม ค. ที่ตั้งใจทำงาน ง. ประสบ ๑๘. ข้อใดไม่สัมพันธ์กับความหมายของประโยค ก. แสดงให้รู้ว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน อย่างไร ข. การแสดงซึ่งส่วนสำคัญและหน้าที่ของประโยค ค. การนำคำหลายๆคำหรือวลีมาเรียงต่อกัน ง. การเรียงต่อคำหรือวลีให้แต่ละคำมีความสัมพันธ์กันมีใจความสมบูรณ์ ๑๙. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับส่วนขยายของประโยค ก. ทำให้ทราบว่าใคร ทำอะไร ที่ไหน อย่างไร ข. ไม่ควรขยายประโยคจนทำให้ประโยคสับสน ค. ไม่ควรขยายประโยคจนทำให้ประโยคกำกวม ง. ทำให้ประโยคสามารถสื่อสารได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ๒๐. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับองค์ประกอบของประโยค ก. บทกรรมทำหน้าที่เป็นผู้กระทำ ข. ภาคประธานของประโยค ทำหน้าที่เป็นผู้ถูกกระทำ ค. บทกริยา ทำหน้าที่เป็นตัวกระทำหรือตัวแสดงของประธาน ง. ส่วนเติมเต็มทำหน้าที่ขยายกริยา ขยายกรรม หรือ ส่วนขยาย
วิธีแปลบทประธาน บทขยายประธาน - YouTube
ประโยคความเดียวที่ซับซ้อนยิ่งขึ้น 1. 1 ความซับซ้อนในภาคประธาน – ความเมตตาของพระมหากษัตริย์ไทยและพระบรมวงศานุวงศ์ต่อพสกนิกร ชาวไทย เป็นคุณูปการอันหาที่สุดมิได้ – เมื่อถึงสนามบินดอนเมืองหัวหน้ากลุ่มคนงานไทยตามหลักฐานในบัญชี ของกระทรวงการต่างประเทศได้หายตัวไปแล้ว 1. 2 ความซับซ้อนในภาคแสดง – ทุกคนมีความพยายามอย่างยิ่งยวดในการต่อสู้วิกฤตเศรษฐกิจในครั้งนี้ – เครื่องบินจู่โจมเข้าไปทิ้งระเบิดติดขีปนาวุธยังจุดยุทธศาสตร์ทางด้านทหาร 2. ประโยคความรวมที่มีความซับซ้อนยิ่งขึ้น – การอ่านหนังสือมิได้ให้ประโยชน์เฉพาะด้านความรู้เท่านั้น แต่ยังเป็นเครื่องมือสำหรับ แสวงหาความรู้ตลอดชีวิตอีกด้วย ประโยคนี้เป็นประโยคความรวมที่เกิดจากประโยคความเดียวที่มีความซับซ้อน 2 ประโยค มารวมกัน โดยมีสันธาน แต่ เป็นตัวเชื่อม – เขาเป็นนักเรียนที่เก่งทั้งด้านการเรียนและการกีฬาหากแต่ว่าเพื่อน ๆ ในห้องจำนวนมาก ไม่ชอบเขา เพราะเขาไม่มีความเอื้ออาทรต่อคนอื่น 3. ประโยคความซ้อนที่มีความซับซ้อนยิ่งขึ้น – นักบริหารที่ขาดความมั่นใจในตัวเองย่อมประสบความสำเร็จได้ยาก เพราะการ ตัดสินใจ ซึ่งมีพื้นฐานจากความไม่มั่นใจมักผิดพลาดได้ง่าย 4. ประโยคแสดงเงื่อนไขที่ซับซ้อนยิ่งขึ้น ประโยคแสดงเงื่อนไขที่ซับซ้อนยิ่งขึ้นหมายถึง ประโยคที่มีเนื้อความส่วนหนึ่งเป็นตัว เงื่อนไข และอีกส่วนหนึ่งเป็นผลที่ตามมา ดังตัวอย่าง – หากว่าฝนไม่ตกในช่วงบ่ายวันนี้ ฉันจะพยายามมาหาเธอที่บ้านให้ได้อย่างแน่นอ
จำแนกตามเจตนาของผู้ส่งสาร จำแนกตามเจตนาของผู้ส่งสาร มี5 ชนิด คือ 1. ประโยคบอกเล่า คือ ประโยคที่มีใจความที่เป็นกลาง ๆ เพื่อบอกเล่าเรื่องราวทั่วไป ไม่ เป็นคำถาม ไม่เป็นปฏิเสธ ไม่เป็นคำสั่งหรือคำขอร้อง 2. ประโยคคำถาม คือ ประโยคที่มีใจความเป็นคำถามและต้องการ คำตอบ เช่น – ใครเห็นเป้ของผมบ้าง – เธอกำลังคิดถึงอะไรอยู่ 3. ประโยคปฏิเสธ คือ ประโยคที่มีใจความปฏิเสธหรือไม่ตอบรับ ซึ่งจะมีคำวิเศษณ์ที่แสดง ความปฏิเสธประกอบอยู่ด้วย เช่น – ฉันไม่ชอบที่นี่เลย – พ่อมิได้มาเยี่ยมนานแล้ว 4. ประโยคคำสั่ง คือ ประโยคที่ส่งสารเพื่อสั่งให้ทำตาม หรือห้ามมิให้ทำตาม มักละภาค ประธาน เช่น – ( เธอ) เดินดีๆนะ – ( เธอ) ห้ามทิ้งขยะบริเวณนี้ 5. ประโยคขอร้อง คือ ประโยคที่ผู้ส่งสารเพื่อขอร้องวิงวอนหรือชักชวนให้ผู้รับสารกระทำ อย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น – ช่วยหยิบปากกาให้ผมด้วยครับ – โปรดยืนเข้าแถวหน้าห้องเรียนทุกเช้า 3. จำแนกตามส่วนประกอบของประโยค จำแนกตามเนื้อความในประโยค จำแนกออกเป็น 3 ชนิดใหญ่ ๆ คือ 1. เอกรรถประโยค( ประโยคความเดียว) เอกรรถประโยค ( ประโยคความเดียว) คือ ประโยคสามัญที่มีใจความเพียงอย่างเดียว กล่าวคือ มีภาคประธานและภาคแสดงเพียงอย่างเดียว เช่น – ฟ้าแลบ ( ฟ้าเป็นประธาน แลบ เป็นภาคแสดง) – นักศึกษาไปห้องสมุดทุกวัน ( นักศึกษาเป็นภาคประธาน ไปห้องสมุดทุกวัน เป็นภาคแสดง) 2.
บทที่ 5 ๑. ข้อใดไม่ใช่องค์ประกอบของภาคแสดง ก. บทกริยา ข. บทกรรม ค. ส่วนเติมเต็ม ง. ส่วนขยายของประโยค ๒. " ฉันรู้สึกสดชื่นเมื่อ ได้อาบน้ำ " คำที่ขีดเส้นใต้ เป็นประโยคที่ไปขยายสิ่งใด ก. ฉัน ข. เมื่อ ค. รู้สึกสดชื่น ง. ไม่ได้ขยายคำใด ๓. องค์ประกอบใดของประโยคที่อาจมีหรือไม่มีก็ได้ ก. ส่วนขยาย ข. ภาคแสดง ค. ภาคประธาน ง. ภาคประธาน ๔. คำที่ขีดเส้นใต้ในประโยคใดที่เน้นผู้ถูกกระทำ ก. ฉันถูกแม่ดุ ข. ฝนตกตอนเย็น ค. ชาคริตเล่นฟุตบอล ง. ใครซื้อก๋วยเตี๋ยวมา ๕. ประโยคใดมีโครงสร้าง ประธาน กริยา และกรรม ก. แม่ค้ากำลังวุ่นวาย ข. การค้าขายดีมีกำไร ค. คุณพ่อกำลังทาสีบ้าน ง. คนงานหยุดพักกลางวัน ๖. ข้อใดไม่ใช่รูปประโยคที่ใช้ในภาษาไทย ก. ประโยคที่เน้นกริยา ข. ประโยคที่เน้นสรรพนาม ค. ประโยคที่เน้นผู้กระทำ ง. ประโยคที่เน้นผู้ถูกกระทำ ๗. " ลมร้อนพัดมาอบอ้าว " คำใดที่ขยายประธานของประโยค ก. มา ข. พัด ค. ร้อน ง. อบอ้าว ๘. เสื้อในตู้สวย ทุกตัว หน้าที่ของคำที่ขีดเส้นใต้คือข้อใด ก. ภาคประธาน ข. ส่วนขยาย ง. กริยา ๙. ท้องฟ้า ยามเย็น สวยงามมาก หน้าที่ของคำที่ขีดเส้นใต้คือข้อใด ๑๐. เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ก่อสร้างสำเร็จแล้วอย่างสวยงาม หน้าที่ของคำที่ขีดเส้นใต้คือข้อใด ก.
ภาคประธาน ข. ภาคแสดง ค. ส่วนขยาย ง. ๑๑. พ่อต่อโต๊ะ กินข้าว ตัวใหม่เอง หน้าที่ของคำที่ขีดเส้นใต้คือข้อใด ๑๒. ไวรัสคอมพิวเตอร์ชนิดใหม่ ระบาด ทำให้ข้อมูลเสียหาย ๑๓. สมควรขายเครื่องใช้ไฟฟ้า ให้เพื่อนบ้าน หน้าที่ของคำที่ขีดเส้นใต้คือข้อใด ภาคประธาน ข. ภาคแสดง ๑๔. คุณนายบ้านนี้ชอบ ซื้อผลไม้ กินเป็นประจำ ๑๕. แม่ค้าขายขนมครก หมด ตั้งแต่บ่าย หน้าที่ของคำที่ขีดเส้นใต้คือข้อใด ๑๖. ข้อใดเป็นประโยคความเดียวที่มีโครงสร้างเหมือนประโยคตัวอย่าง " คนงานก่อสร้างข้างบ้านขโมยผลไม้ในสวนของยายจนหมด " ก. พี่เห็นลูกแมวสีขาวสลับดำตัวป้อมๆ ตุ้ยนุ้ยของ วนิดาบ้างไหมครับ ข. น้องชายของสมหมายเป็นประธาน โครงการจิต สาธารณะประจำปีนี้ ค. กำนันคนใหม่ต้องการพัฒนาสินค้าหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์มากที่สุด ง. ครูสอนภาษาไทยกำลังอธิบายความหมายของ สำนวนไทยให้นักเรียนฟัง ๑๗. ประโยคความเดียวข้อใดมีโครงสร้าง ต่าง จากข้ออื่น ก. ลูกลิงน้อยบนต้นไทรนอนพักหลับงีบไปบนอกแม่ ข. กระต่ายน้อยสีขาวนั่งแอบมองดูชายเจ้าของไร่องุ่น ค. ลูกสาวของคุณแม่ตั้งใจแต่งโคลงสี่สุภาพเรื่องพระคุณแม่ ง. นักข่าวสาวเดินเข้ามาสัมภาษณ์ผู้ว่าราชการจังหวัดคน ปัจจุบัน ๑๘.
จำแนกตามรูปประโยค การจำแนกตามประโยค เป็นการจำแนกโดยเน้นความสำคัญที่คำขึ้นต้นประโยค มี5 ชนิด คือ 1. ประโยคกรรตุ คือ ประโยคที่มีกรรตุการก ( ผู้กระทำ) เป็นประธานอยู่ข้างหน้าประโยค เช่น ครูสอนหนังสือ พ่อรักลูก รถแล่นเร็ว 2. ประโยคกรรม คือ ประโยคที่นำเอากรรมการก ( ผู้ถูกกระทำ) ขึ้นมาไว้ข้างหน้าประโยค นักเรียนถูกครูตี ขนมนี้กินอร่อย เสื้อตัวสีแดงของฉันถูกลักไปแล้ว 3. ประโยคกริยา คือ ประโยคที่ผู้พูดต้องการเน้นคำกริยา จึงเอาคำกริยาขึ้นมากล่าวไว้ก่อน บทประธาน คำกริยานี้นิยมนำมาเรียงไว้ต้นประโยค มีเฉพาะกริยาที่มีความหมายว่า เกิด มี ปรากฏ – เกิดอุทุกภัยขึ้นที่ทางจังหวัดภาคใต้ – มีพิธีกรรมหลายอย่างในงานวันนี้ – ปรากฏเหตุการณ์อันน่าเศร้าสลดขึ้นแล้วในโลก 4. ประโยคการิต คือ ประโยคกรรตุ หรือประโยคกรรม ที่มีผู้รับใช้แทรกเข้ามา โดยมีกริยา " ให้" เป็นกริยาสำคัญ เช่น – แม่ให้น้องทำอาหารเช้า -นักศึกษาถูกอาจารย์สั่งให้ทำรายงาน – คุณพ่อบอกให้แม่รีบกลับบ้านทันที 5. ประโยคกริยาสภาวมาลา คือ ประโยคที่มีกริยาสภาวมาลาขึ้นต้นประโยค ( กริยาสภาว มาลา เป็นคำกริยาที่นำมาใช้เป็นคำนามปรากฏในตำแหน่งประธานของประโยค) เช่น – วิ่งออกกำลังเวลาเช้าทำให้ร่างกายแข็งแรง – ทำงานอย่างสม่ำเสมอมีผลต่อสุขภาพจิตที่ดี 2.